Asertywność w pracy, czyli jak nauczyć się mówić „nie”
Rynek pracy stawia przed nami wiele wyzwań. Spotykamy się z presją czasu, wysokimi oczekiwaniami i koniecznością współpracy z różnymi osobowościami, nie zawsze takimi, z którymi czujemy się komfortowo. W tym wszystkim kluczową rolę odgrywa asertywność w pracy, czyli umiejętność wyrażania własnych potrzeb i granic w sposób spokojny, rzeczowy i z poszanowaniem innych. Nie dla każdego asertywne komunikowanie się przychodzi łatwo, wiele osób odczuwa duży problem z odmową, co często skutkuje negatywnymi konsekwencjami.
Czym jest asertywność?
Asertywność to postawa, która łączy w sobie szacunek do siebie i do innych. Bycie asertywnym nie oznacza bycia agresywnym ani uległym, to zdolność do jasnego komunikowania swoich potrzeb, uczuć, poglądów i emocji w sposób, który nie rani drugiej osoby, a przy tym zachowuje szacunek do siebie, swoich wartości i czasu. Asertywna postawa to tak naprawdę złoty środek, który promuje wzajemny szacunek i otwartą komunikację. To umiejętność mówienia “nie” bez poczucia winy, wstydu i stresu, jednak wymaga to dużej świadomości własnych wartości i granic, empatii i umiejętności komunikacyjnych – nie tylko mówienia, ale też słuchania.
W pracy przejawia się to m.in. w umiejętności odmowy wykonania zadań, które przekraczają nasze kompetencje, albo zasoby (czas) i wyrażania opinii podczas spotkań czy proszenia o pomoc, gdy jest to potrzebne.
Z czego wynika brak asertywności?
Brak asertywności może mieć swoje źródła w różnych płaszczyznach – dzieciństwie, doświadczeniach z przeszłości, kulturze, w której się wychowywaliśmy lub w kulturze organizacyjnej firmy. Wewnętrznymi blokadami mogą być takie czynniki jak: niska samoocena, strach przed konfliktem czy lęk. Osoby, które boją się konfliktu lub oceny, mogą mieć trudność z wyrażaniem sprzeciwu.
Niektórzy pracownicy mylnie utożsamiają asertywność z egoizmem, obawiając się, że odmowa zostanie źle odebrana. W praktyce to właśnie brak asertywności może prowadzić do frustracji, wypalenia zawodowego i obniżonej efektywności.
Jak asertywnie powiedzieć „nie” w pracy?
Odmowa w pracy może być wyrażona spokojnie i rzeczowo, bez poczucia winy. Jeżeli brak asertywności dotyczy Ciebie, możesz spróbować użyć któregoś z poniższych komunikatów:
- Chciałbym pomóc, ale w tej chwili mam pełne obłożenie obowiązkami.
- Rozumiem, że to pilne, jednak potrzebuję czasu, by skończyć obecne zadanie.
- Nie mogę się tego podjąć, ponieważ nie mam wystarczających kompetencji w tym zakresie.
Nie musisz się tłumaczyć, czasem im krótszy komunikat tym lepiej. Asertywne „nie” to nie tylko odmowa, ale również propozycja alternatywy lub wyjaśnienie przyczyn decyzji. Kluczowe jest tu poczucie własnej wartości i świadomość swoich granic.
Co oznacza brak asertywności w pracy?
Brak asertywności może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji:
- przeciążenia obowiązkami,
- niskiego poczucia własnej wartości,
- trudności w relacjach z zespołem,
- wypalenia zawodowego.
Z perspektywy psychologa na rynku pracy, osoba nieasertywna może stać się „kozłem ofiarnym” lub przejąć odpowiedzialność za błędy innych i to, że nie zdążyli skończyć projektu na czas. Dlatego nauka asertywności jest tak ważnym elementem współczesnego doradztwa zawodowego.
Zachowania asertywne – przykłady
- proszenie o informacje lub wsparcie bez poczucia winy,
- przyjmowanie krytyki w sposób konstruktywny,
- wyrażanie emocji w sposób spokojny i konkretny (Czuję frustrację, gdy…),
- umiejętność przyjmowania pochwał (Dziękuję, cieszę się, że moja praca została doceniona.),
- odmawianie bez tłumaczenia się nadmiernie lub usprawiedliwiania.
Korzyści bycia asertywnym
Sprawdź 4 ćwiczenia na asertywność
1. Technika zdartej płyty – powtarzaj spokojnie swoje stanowisko, niezależnie od presji rozmówcy. Przykład: „Rozumiem, ale naprawdę nie mogę wziąć dodatkowego projektu w tym tygodniu.”
2. Komunikat „JA” – mów o swoich emocjach i potrzebach: „Czuję się przeciążony, gdy dostaję nowe zadania bez wcześniejszego uzgodnienia.” Unikaj komunikatów “TY”, bo to może być odebrane jako atak.
3. Lustrzane dialogi – ćwicz rozmowy z zaufaną osobą, np. z doradcą zawodowym lub coachem. Odtwarzaj trudne sytuacje z pracy i szukaj asertywnych sposobów reakcji.
4. Utrzymuj kontakt wzrokowy – brak kontakty wzrokowego może być odebrane jako brak pewności siebie, nieumiejętność radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Kontakt wzrokowy nie może również przybrać formy ataku, czyli agresywnego wpatrywania się w drugą osobę.
Jak być asertywnym?
-
Zdefiniuj swoje granice, czyli ustal co jest dla Ciebie akceptowalne, a co nie.
-
Ćwicz wyrażanie opinii w neutralnych sytuacjach.
-
Ucz się mówić „nie” bez poczucia winy.
-
Zadbaj o ton głosu i mowę ciała, bo pewność siebie to nie arogancja.
-
Korzystaj z pomocy specjalistów, może Ci w tym pomóc doradca zawodowy, psycholog na rynku pracy czy coach kariery
Bądź asertywny
Asertywność w pracy to nie tylko umiejętność mówienia „nie”. To przede wszystkim postawa szacunku wobec siebie i innych. To kompetencja, którą można i warto rozwijać. Dzięki niej łatwiej budować partnerskie relacje, unikać wypalenia zawodowego i realizować cele zawodowe w zgodzie z własnymi wartościami.
Czujesz, że musisz popracować nad asertywnością? Umów się ze mną na spotkanie i zacznij odzyskiwać kontrolę nad swoją karierą i swoim spokojem. Napisz do mnie, umówimy się na konsultację i pogadamy o tym jak możemy popracować nad Twoją asertywnością 😊
A jeśli chcesz wiedzieć więcej o rynku pracy, zapraszam na mojego Instagrama, Facebooka lub LinkedIna. Tam również dzielę się swoją wiedzą 🙂
Miłego dnia!
Marta
_____________________
Cześć! Jestem Marta – pasjonatka projektowania i rozwoju karier zawodowych.
Pomagam, gry praca przestaje dawać sens. Gdy głowa mówi: muszę, a serce: nie chcę. Gdy wiesz, że coś się kończy, ale jeszcze nie wiesz co dalej.
Wspieram w rozwoju i zmianach zawodowych pod kątem merytorycznym oraz emocjonalnym.
Lubię słuchać, wspierać i towarzyszyć. Lubię ludzi.
Marta Ambrożej – doradca zawodowy, coach, psycholog


Asertywność w pracy
Uncategorized Marta Sokołowska 0